FAQ-Najczęściej zadawane pytania

Bardzo ważne jest nawodnienie – należy wypić minimum 1l wody przed samym oddaniem.  Dzień wcześniej również potrzebna jest duża ilość płynów – tzn 2-3 litry (woda, herbata, soki). Pamiętajmy, by nie przychodzić na czczo! Zjedzmy lekki, węglowodanowy posiłek. Należy unikać sera żółtego, orzechów, rzeczy smażonych, pasztetów. Trzeba również pamiętać by być wypoczętym i wyspanym.

ZOBACZ KROK PO KROKU >>

Możesz. Wystarczy mieć przy sobie dokument ze zdjęciem i – jeśli już posiadasz – legitymację Honorowego Dawcy Krwi.

Tak

Minimum 50 kg, gdyż ilość pobranej krwi (450 ml) musi być mniejsza niż 10% ogólnej ilości krwi w organizmie.

Zazwyczaj lekka alergia nie dyskwalifikuje, jednak nie pobiera się krwi do celów leczniczych od alergików w okresie występowania objawów ani w trakcie odczulania i przyjmowania leków.

W trakcie leczenia nadciśnienia tętniczego można oddawać krew – jeśli jest to nadciśnienie lekkie, dobrze kontrolowane. Nie wszystkie jednak grupy leków pozwalają oddawać krew. Decyzja należy do kwalifikującego lekarza na podstawie przyjmowanych leków i pomiaru ciśnienia. Osoba, która chce oddać krew musi znać nazwy leków, które przyjmuje, aby lekarz mógł sprawdzić czy nie przyjmuje grup leków wykluczających.

Jeżeli po wykonaniu badań wirusologicznych wynik jest dodatni, placówka publicznej służby krwi wysyła zawiadomienie pocztą ; stąd tak ważna jest każdorazowa aktualizacja adresu. Krwiodawca proszony jest o osobiste odebranie wyników i kierowany do odpowiedniej placówki służby zdrowia. Nie może wyników odebrać inna osoba, nie informuje się o nich przez telefon.

Tak, jeśli nie używasz żadnych leków, a tylko stosujesz dietę.

Nie wolno oddawać krwi w czasie miesiączki. Krew można oddać najwcześniej 3 dni po zakończeniu krwawienia.

Nie. Osoba z dodatnim wynikiem przeciwciał anty HCV nie może oddawać krwi.

Tak czasowo, teoretycznie po 2 tygodniach możesz oddać krew ale ostateczną decyzję podejmuje lekarz w danym punkcie.

Kurzajka ma etiologię (przyczynę) wirusową. Jakiekolwiek zmiany chorobowe na rękach wykluczają oddawanie krwi. Ostateczną decyzję podejmuje lekarz.

Jeżeli chodzi o kreatynę rzeczywiście może być problem z oddawaniem krwi przy jednoczesnym zażywaniu tego suplementu. Sprawa dokładnie polega na tym, że nasz organizm przerabia ją na kreatyninę a ona z kolei dla pacjentów np. z niewydolnością nerek jest toksyną. Substancja ta może zaszkodzić organizmowi i spowodować pogorszenie stanu zdrowia. Można oczywiście dyskutować na ten temat jak szybko kreatynina jest wydalana przez organizm z moczem ale to nie zmienia tego, że jednak część i tak dostała by się do krwiobiegu. Za to biorąc np. anaboliki nie można oddawać krwi. Zawsze informuj lekarza o tym, jakie środki przyjmujesz, dla ułatwienia możesz zabrać ze sobą ulotkę lub opakowanie.

W praktyce jednak zdarza się to rzadko.

Krwiodawca może uzyskać bezpłatnie wyniki badań laboratoryjnych:

Przyjmowanie doustnych środków antykoncepcyjnych nie dyskwalifikuje dawcy, podobnie jak np. witamin. Jednak żelazną zasadą jest informowanie lekarza o wszystkich przyjmowanych medykamentach ; on bowiem podejmuje decyzję o dopuszczeniu (bądź nie) do donacji.

Nie. Kobiety są zdyskwalifikowane czasowo jako krwiodawcy w czasie ciąży, a także przez 6 miesięcy po porodzie oraz przez 6 miesięcy po poronieniu.

Żółtaczka pokarmowa nie zawsze jest dyskwalifikacją. Zdecydowaną dyskwalifikacją są WZW typu B, WZW typu C i o niepotwierdzonej etiologii.

To zależy od rodzaju oraz przyczyny niepełnosprawności. Tak np. upośledzenie umysłowe dyskwalifikuje całkowicie, podobnie niepełnosprawność wynikająca z zaniku mięśni. Paraliż będący następstwem wypadku może stanowić przeszkodę jedynie ze względów „technicznych” (problemy z dostaniem się na łóżko, ewentualną późniejszą pomocą przy omdleniu). Niepełnosprawność wynikająca z amputacji kończyn nie stanowi przeszkody. Nie pobieramy na łóżkach.

Tak, jednak nie wszędzie wystarcza sam dowód osobisty lub paszport, w niektórych krajach wymagane jest zameldowanie lub stały pobyt.

Można oddać pełną krew lub jedynie niektóre jej składniki.

Metody pobierania krwi:

• metoda konwencjonalna ; dawca oddaje krew pełną w ilości 450 mililitrów, mężczyźni co 8 tygodni, kobiety co 12,
• metoda plazmaferezy automatycznej ; dawca oddaje tylko osocze (plazmę) w ilości 600 ml w odstępach nie krótszych niż 2 tygodnie
• metoda cytaferezy ; dawca oddaje tylko wybrane elementy komórkowe krwi (płytki ; trombafareza, krwinki białe – leukafareza) w odstępach nie krótszych niż 4 tygodnie

Kobieta i mężczyzna oddaje tak samo – co 8 tygodni. Natomiast mężczyzna może 6 razy w ciągu 12 miesięcy a kobieta 4 razy w ciągu 12 miesięcy.

Jeżeli w leczeniu były stosowane antybiotyki, to należy odczekać 2 tygodnie od zakończenia kuracji. Jeżeli leczenie odbywało się bez antybiotyków, po zagojeniu się ran lekarz ocenia sytuację i sam decyduje o dopuszczeniu do donacji.

Po przeszczepie skóry autologicznym czyli własnym – można oddawać krew.
Jeśli skóra jest przeszczepiona od kogoś – nie można oddawać krwi.

Przeszczep rogówki lub opony twardej dyskwalifikuje ze względu na niebezpieczeństwo zarażenia chorobą, przeszczep narządów dyskwalifikuje ze względu na konieczność przyjmowania leków immunosupresyjnych.

Najkrócej mówiąc, to zależy. Ulga lub prawo do bezpłatnych przejazdów nie mają bowiem źródła w ustawie, lecz w tak zwanym prawie miejscowym, czyli najczęściej; uchwałach rady gminy (miasta), które regulują sprawy taryfy przejazdów komunikacją miejską na danym terenie. Różne są ilości oddanej krwi, które upoważniają do ulgi lub bezpłatnych przejazdów, rodzaje dokumentów, które to prawo poświadczają, wreszcie – wymagania co do dawców (np. wymóg zameldowania w danej gminie). Zainteresowani konkretnym miastem (gminą) powinni sprawdzać, czy mają prawo do ulgi lub bezpłatnych przejazdów albo w uchwałach miejscowego samorządu albo ; w taryfie miejscowego przewoźnika.

Najczęstszym rodzajem donacji jest pobranie krwi pełnej. Standardowo pobiera się około 450 mililitrów krwi. Zabieg pobierania trwa czas trwania donacji od 5 do 8 minut. Donacja osocza: specyfika zabiegu wpływa na jego czas, który wynosi zwykle ok. 30 min. Pobieranie leukocytów i płytek krwi: zabieg trwa od 30 do 90 minut.
Czas ten jest uwarunkowany specyfikacją procesu, w jakim przebiega dany zabieg. Dokładny czas donacji krwi pełnej jest indywidualny. Na czas ten mogą mieć wpływ takie czynniki jak ciśnienie tętnicze krwi, pozycja w trakcie donacji, „jakość” naczyń żylnych. Jednakże pamiętajmy, iż oddanie krwi to nie jest wyścig.

Oddawanie krwi nie szkodzi zdrowiu. Jeśli istnieje jakiekolwiek podejrzenie, że oddanie krwi może zaszkodzić krwiodawcy, wówczas taka osoba nie może oddać krwi – jest czasowo lub na stałe dyskwalifikowana przez lekarza. Takiej sytuacji może zapobiegać ankieta, w której potencjalni krwiodawcy odpowiadają na pytania odnośnie swojego stanu zdrowia – trzeba ją jednak uczciwie wypełnić.

Nie. Ani jednorazowe, ani wielokrotne oddawanie krwi nie powoduje, iż trzeba to powtarzać już do końca życia. Organizm nie produkuje więcej krwi, niż potrzebuje.

Dawcą szpiku może być każdy zdrowy człowiek w wieku 18 – 50 lat. Powinien on:

Wykonanie takiego badania wymaga jednorazowego pobrania około 20 ml krwi, procedura jest podobna jak przy morfologii, OB, itp. Wyniki badań zostają wprowadzone do rejestru i od tego momentu są brane pod uwagę podczas poszukiwania dawcy dla chorych, którzy nie mają dawcy rodzinnego. Wskazane jest, aby taki rejestr posiadał wiele tysięcy zbadanych osób, gdyż jest to gwarancja na dopasowanie najlepszego dawcy dla chorego. Jeżeli okaże się, że ktoś potrzebuje takiego szpiku, dopiero wtedy zostanie on pobrany od dawcy. Dawca nic nie traci, gdyż szpik, podobnie jak krew, podlega ciągłej regeneracji.

Dawstwo szpiku jest:

• honorowe,
• anonimowe.

W Polsce zarejestrowanych jest ponad 31 tys. osób. W listopadzie 2000 roku na zlecenie Ministerstwa Zdrowia przy Poltransplancie w Warszawie został utworzony Ogólnopolski Centralny Rejestr Dawców Szpiku i Krwi Pępowinowej (OCRDSiKP), obecnie Centralny Rejestr Niespokrewnionych Dawców Szpiku i Krwi Pępowinowej (CRNDSiKP), w którym może być zarejestrowany każdy potencjalny dawca szpiku
mieszkający w Polsce.

Istnieją dwie bezpieczne procedury pobrania materiału przeszczepowego:

1.Pobranie szpiku jest bardzo proste i bezbolesne. Odbywa się w znieczuleniu ogólnym, a następnego dnia po pobraniu, dawcy wracają do domu. Szpik, podobnie jak krew podlega ciągłej regeneracji, więc oddając go dawca nic nie traci. Być może, po jakimś czasie zostanie poproszony o oddanie krwi lub płytek krwi dla pacjenta poddanemu przeszczepowi szpiku. Jest to procedura bezpieczna i nie stanowiąca żadnego uszczerbku dla zdrowia.

2.AFEREZA – polega na oddzieleniu w separatorze (specjalistyczne urządzenie służące do oddzielania różnych składników krwi) komórek krwiotwórczych od innych komórek krwi. Do jednej żyły dawcy podłączana jest igła z drenem, którym krew płynie do separatora, do drugiej żyły krew po oddzieleniu komórek krwiotwórczych w separatorze wraca do dawcy.

W czasie aferezy dawca leży na wygodnym fotelu, może czytać, oglądać filmy lub ulubione programy telewizyjne. Przez cały znajduje się pod opieką pielęgniarki. Zabieg taki trwa od dwóch do czterech godzin – zależy to od ilości komórek krwiotwórczych, które udało się wyseparować. Jeśli komórek krwiotwórczych jest nadal zbyt mało, zabieg powtarza się jeszcze raz następnego dnia. Bezpośrednio po zabiegu dawca może iść do domu. Dawcy w dniu po zabiegu czują się różnie – niektórzy od razu podejmują normalną aktywność, inni odczuwają zmęczenie lub senność jak po źle przespanej nocy, więc przez resztę dnia wolą odpoczywać.

a) Jak często można oddać szpik?

Szpiku nie można oddać do banku tak jak się oddaje krew. Może on zostać pobrany tylko dla konkretnego pacjenta, który ma takie same antygeny zgodności tkankowej. Może się tak zdarzyć, że zostaniesz poproszony o oddanie szpiku kilkakrotnie. Może być i tak, że nie oddasz go nigdy. Wszystko zależy od tego, jaki jest układ antygenów pacjentów poszukujących dawców szpiku.

b) Czy po oddaniu szpiku mogę oddać krew?

Oddanie szpiku nie wyklucza oddawania krwi, gdyż oddając szpik nic nie tracimy, a dawca po jakimś czasie może zostać poproszony o oddanie krwi lub płytek krwi dla pacjenta poddanego przeszczepowi szpiku.

c) Czy oddanie szpiku może być niebezpieczne dla dawcy?

Pobranie i przeszczepienie szpiku odbywa się jedynie w upoważnionych Ośrodkach Transplantacji Szpiku według dokładnie określonych medycznych kryteriów. Zabieg pobrania szpiku do przeszczepu jest bezpieczny i nie stanowi żadnego zagrożenia dla zdrowia i życia dawcy. Komórki szpiku ulegają stałej regeneracji, dzięki czemu ubytek szpiku zostaje bardzo szybko wyrównany. Przeszczepienie szpiku od niespokrewnionego dawcy jest anonimowe i nieodpłatne.

Tak, zgodnie z art. 9. ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r.o publicznej służbie krwi. Brzmi on następująco:
„Art. 9. 1. Zasłużonemu honorowemu dawcy krwi i honorowemu dawcy krwi przysługuje:

• 1) zwolnienie od pracy w dniu, w którym oddaje krew, i na czas okresowego badania lekarskiego dawców krwi na zasadach określonych w odrębnych przepisach,
• 2) zwrot utraconego zarobku na zasadach wynikających z przepisów prawa pracy (…)

Z tego przepisu wynika jasno, że dzień, w którym oddajesz krew, jest dniem wolnym od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia w pełnej wysokości. Dokumentem poświadczającym fakt oddania krwi jest zaświadczenie wystawione przez placówkę publicznej służby krwi.

Uwaga! Pracodawcę należy uprzedzić o planowanej nieobecności – mówi o tym Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15.05.1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (rozdz. 1. par.2.1). W
myśl tego przepisu pracownik ma obowiązek uprzedzić pracodawcę o przyczynie i przewidywanym czasie nieobecności, jeśli jej przyczyna jest z góry wiadoma lub możliwa do przewidzenia. Rozporządzenie nie precyzuje sposobu uprzedzenia pracodawcy, można to zatem zrobić w dowolnej formie (osobiście, telefonicznie, mailem itd.).

Obowiązek zwolnienia pracownika, będącego krwiodawcą, ujęto w rozdz. 2. par. 12. cytowanego rozporządzenia.

UWAGA – NOWE ZASADY:

W przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii:

• Dawcy przysługują 2 dni wolne od pracy (w dniu oddania i dniu następnym)
• 33% ulgi na przejazdy środkami publicznego transportu zbiorowego (na podstawie zaświadczenia wydawanego po 3 donacji)
  Treść ustawy znajdziecie tutaj:
  https://dziennikustaw.gov.pl/D2021000015901.pdf

Przede wszystkim ; nie tylko możesz ale wręcz powinieneś (powinnaś) coś zjeść, zresztą zapewne lekarz Cię o to zapyta. Na dwie godziny przed donacją należy zjeść lekki, możliwie nisko tłuszczowy posiłek. Przed donacją wypij też co najmniej pół litra wody lub innego płynu, najlepiej niegazowanego. Pamiętaj, że na 48 godzin przed donacją nie wolno spożywać żadnego alkoholu! Na dobę przed donacją nie powinno się też palić tytoniu.

Zabieg pobrania krwi lub jej składników jest bezbolesny. Niektórzy mogą odczuwać chwilowy dyskomfort (bo bólem tego nazwać nie sposób) podczas wprowadzania igły do żyły, nie trwa to dłużej niż ułamek sekundy. Po oddaniu krwi również nie powinno być żadnych przykrych doznań pod warunkiem zastosowania się do wskazań pielęgniarek, czyli np. odpowiednio długiego utrzymywania opatrunku.

Warunkiem zarejestrowania się do oddania krwi jest  okazanie dokumentu ze zdjęciem pozwalającym na stwierdzenie tożsamości (dowód osobisty, paszport, prawo jazdy). W przypadku posiadania dokumentu tożsamości bez numeru PESEL np. legitymacji ucznia lub studenta konieczne jest okazanie zaświadczenia lub innego dokumentu zawierającego wiarygodny numer PESEL. Podawanie numeru PESEL z pamięci jest niewystarczające.

Nie trzeba  mieć żadnych wyników laboratoryjnych, nie trzeba  znać swojej grupy krwi.

Dieta ubogo-tłuszczowa w dniu oddania i dzień wcześniej. Należy unikać: ser żółty, orzechy, rzeczy smażone – również pączki zawierają dużą ilość tłuszczu, pasztety, zawiesiste sosy.

Produkty bogate w żelazo – mięso czerwone (cielęcina, wołowina), wątróbka, kaszanka, kasze – jęczmienna, gryczana, orzechy, suszone owoce, pestki z dyni, zielone warzywa, kakao. Witamina C wspomaga wchłanianie. Kawa i mocna herbata obniżają poziom żelaza utrudniając jego wchłanianie. Dieta taka powinna być stosowana co najmniej miesiąc – wzrost widoczny poziomu hemoglobiny widoczny jest najwcześniej po ok. 30 dniach diety bogatej w żelazo.

Niestety leki przeciwdepresyjne są lekami długodziąłajacymi i należą do grupy leków, które stanowią przeciwwskazanie do oddawania krwi. Jednak , jeśli zakończysz leczenie to minimum po 2 tygodniach od jego zakończenia można oddać krew. Pamiętaj, że leki przeciwdepresyjne nie można odstawiać nagle i wyłącznie może to się odbywać pod kontrola lekarza.

Jest wiele przyczyn zaburzeń i chorób tarczycy. W przypadku chorób autoimmunologicznych jak np. choroba Hashimoto lub Gravesa-Basedowa jest to stała dyskwalifikacja do oddawania krwi. Jeśli przyczyna była inna i nie są przyjmowane leki w związku z prawidłowym poziomem hormonów tarczycy – wtedy można oddawać krew.